আখৰুৱা গোটৰ অন্যতম শিতান '' চানেকি '' ৰ চেপ্তেম্বৰ সংখ্যাৰ ২য় খণ্ডৰ বাবে হাতত লৈছো কবিঃ বিপুলজ্যোতি শইকীয়াৰ দুটা কবিতা ।
'' দুটা পদ্যলেখৰ '' প্রথমটি কবিতা উদ্ধৃত কৰিছোঁ --
কবিতাৰ শিৰোনামঃ---
গানে, বৰষুণে ( প্রদ্যুত মিশ্রলৈ )
গানে, বৰষুণে পাৰ হ'ল ভৰা শাওনৰ দুটা দিন ;
মেঘে মেঘে ডাৱৰ নামিল
নে ডাৱৰে ডাৱৰে মেঘ,
কোনে জানে ?গানে , বৰষুণে ?
পুৱাৰ বিভাস হ'লগৈ সন্ধিয়াৰ পূৰৱী,
ধৈৱতত ধৰা টান যাওঁ নে নেযাওঁকৈ
কোমল গান্ধাৰ হৈ ৰাগ দৰবাৰী!
আৰোহে-অৱৰোহে
আমাৰ জীৱনৰো
কিমান যে দোলনি !
তাৰেই মাজেৰে দুটা দি ---
মন-জুৰণীয়া ,
কেঁচা আপেলৰ ৰস পকি পকি কৌশী কানাড়া ''।
কবি বিপুলজ্যোতি শইকীয়াৰ কবিতাঃ গানে বৰষুণে কবিতাটি মূলত গীতিধৰ্মী কবিতা। এলিয়টে উল্লেখ ক'ৰা '' কবিৰ নিজৰ সৈতে কথোপকথন'' শৈলীৰ। কবিতাটিত অনুৰণিত একক সুৰ কবিমনৰ অভ্যন্তৰত অবিৰত প্রৱাহিত ভাৱপ্রৱাহৰ প্রকাশ মাথোঁ। ভৰা শাওণৰ দুটা দিন কবিৰ পাৰ হৈছে গানে বৰষুণে। '' বৰষুণ '' ব্যৱহাৰ হৈছে প্রতীক ৰূপে । সুহৃদৰে সান্নিধ্যৰ অন্তৰংগতাৰে অতিবাহিত সেই দিনত শাওনৰ প্রকৃতিৰ দেও দোপাল পাৰি অহা বৰষুণ জাক যেন নামি আহিছে গানৰ বৰষুণ হৈ । ''পুৱাৰ বিভাস হ'লগৈ সন্ধিয়াৰ পূৰৱী ''--- ভাৰতীয় শাস্ত্রীয় সংগীত ৰাগ বিশেষৰ উপমাৰে কবিয়ে বন্ধুৰ সৈতে কটোৱা সময়খিনিৰ বৰ্ণন কৰিছে । ''ধৈৱতত ধৰা টান '' ---স্বৰগমৰ ৬ষ্ঠ স্বৰত সেই অনুভৱৰ আলাপ কৰিব পৰা নাযায়। বৰঞ্চ ''কোমল গান্ধাৰ '' ---তৃতীয় স্বৰ গান্ধাৰেৰে সেই আলাপ নিশাৰ ভাগলৈ বা শেষলৈ সামৰণি পৰিছে বিষাদাত্মক নৈশৰাগ '' ৰাগ দৰবাৰী '' ৰে। অথচ তাৰ মাজতে সেই -- ''আৰোহে-অৱৰোহে'' উত্থান পতনৰ গতিময়তাৰে ''জীৱন '' যেন দুটা দিন ;ৰৈ যাব মন গহনত স্মৰণীয় হৈ ... '' তাৰেই মাজেৰে দুটা দিন ... মন-জুৰণীয়া , কেঁচা আপেলৰ ৰস পকি পকি কৌশী কানাড়া '' সুন্দৰ শবদছয়ন , সাংগীতিক সুষমাৰে, উপমাৰ সুষম প্রয়োগেৰে এটা সুন্দৰ কবিতা।
কবিৰ ২য় টো কবিতা---
"শিৰোনামঃ জীৱনৰ প্রতিধ্বনি "
(শুক্রাচাৰ্য ৰাভালৈ )
এটা ধ্বনিৰ পৰা আন এটি ধ্বনিৰ মাজৰ আখৰ
এটা আখৰৰ পৰা আন এটা আখৰৰ মাজৰ ধ্বনি
.
এটা সপোনৰ পৰা আন এটা সপোনৰ তন্ময়তা
এটা তন্ময়তাৰ পৰা আন এটা তন্ময়তাৰ মাজৰ সপোন
.
শালবননিৰ মাজৰ সেই জোনাকী নিৰ্জনতা
এচপৰা মেঘৰ পৰা আন এচপৰা মেঘৰ বিজুলী-উৰুমি ।''
.
এটি সুন্দৰ মননশীল সৃষ্টি।কবিৰ সুক্ষ্মতম অনুভূতিপ্রৱনতাই প্রতি পল অনুপলৰ মাজত সন্ধান কৰিছে জীৱনৰ । প্রতিটো ধ্বনিৰ পৰা আনটো ধ্বনিৰ মাজৰ দূৰত্বত , প্রতিটো সপোনৰ পৰা আন এটি সপোনৰ মাজৰ তন্ময়তাত যেন জীৱনৰ শিহৰণ । শিহৰণৰ অনুৰণন । সেই অনুৰণন বাংময় হৈ উঠে ছায়াঘন শালবননিৰ মাজৰ নিৰ্জনতাত.. যেন অন্ধকাৰ ৰাতিৰ জোনাকীৰ জিলমিল।
'শালবননিৰ মাজৰ সেই জোনাকী নিৰ্জনতা
এচপৰা মেঘৰ পৰা আন এচপৰা মেঘৰ বিজুলী-উৰুমি ।''
শালবননিৰ মাজৰ আন্ধাৰত জ্বলি থকা কণ কণ জোনাকীয়ে বিয়পোৱা নিৰ্জনতাৰ চিত্রকল্প অধিকতৰ তৰান্বিত হৈছে ''এচপৰা মেঘৰ পৰা আন এচপৰা মেঘৰ বিজুলী-উৰুমি ।'' শাৰীটোৰ জৰিয়তে।
'জোনাকী- নিৰ্জনতা '' , '' বিজুলী-উৰুমি'' আদি শব্দালংকাৰৰ প্রয়োগ লক্ষ্যনীয়।
-------------------------- --
কিছু পলমকৈ যুগুতাবলৈ সক্ষম হোৱা আলোচনাটিত আমাৰ জ্ঞানৰ সীমাবদ্ধতাৰ বাবে সম্ভাৱ্য ভুল ত্রুটি আঙুলিয়াই ''আখৰুৱা''ৰ সন্মানীয় পাঠকে আদৰি ল'ব বুলি আশা ৰাখিছোঁ।
ধন্যবাদ ---- অনিতা গগৈ । ৫।১০।১৫।
'' দুটা পদ্যলেখৰ '' প্রথমটি কবিতা উদ্ধৃত কৰিছোঁ --
কবিতাৰ শিৰোনামঃ---
গানে, বৰষুণে ( প্রদ্যুত মিশ্রলৈ )
গানে, বৰষুণে পাৰ হ'ল ভৰা শাওনৰ দুটা দিন ;
মেঘে মেঘে ডাৱৰ নামিল
নে ডাৱৰে ডাৱৰে মেঘ,
কোনে জানে ?গানে , বৰষুণে ?
পুৱাৰ বিভাস হ'লগৈ সন্ধিয়াৰ পূৰৱী,
ধৈৱতত ধৰা টান যাওঁ নে নেযাওঁকৈ
কোমল গান্ধাৰ হৈ ৰাগ দৰবাৰী!
আৰোহে-অৱৰোহে
আমাৰ জীৱনৰো
কিমান যে দোলনি !
তাৰেই মাজেৰে দুটা দি ---
মন-জুৰণীয়া ,
কেঁচা আপেলৰ ৰস পকি পকি কৌশী কানাড়া ''।
কবি বিপুলজ্যোতি শইকীয়াৰ কবিতাঃ গানে বৰষুণে কবিতাটি মূলত গীতিধৰ্মী কবিতা। এলিয়টে উল্লেখ ক'ৰা '' কবিৰ নিজৰ সৈতে কথোপকথন'' শৈলীৰ। কবিতাটিত অনুৰণিত একক সুৰ কবিমনৰ অভ্যন্তৰত অবিৰত প্রৱাহিত ভাৱপ্রৱাহৰ প্রকাশ মাথোঁ। ভৰা শাওণৰ দুটা দিন কবিৰ পাৰ হৈছে গানে বৰষুণে। '' বৰষুণ '' ব্যৱহাৰ হৈছে প্রতীক ৰূপে । সুহৃদৰে সান্নিধ্যৰ অন্তৰংগতাৰে অতিবাহিত সেই দিনত শাওনৰ প্রকৃতিৰ দেও দোপাল পাৰি অহা বৰষুণ জাক যেন নামি আহিছে গানৰ বৰষুণ হৈ । ''পুৱাৰ বিভাস হ'লগৈ সন্ধিয়াৰ পূৰৱী ''--- ভাৰতীয় শাস্ত্রীয় সংগীত ৰাগ বিশেষৰ উপমাৰে কবিয়ে বন্ধুৰ সৈতে কটোৱা সময়খিনিৰ বৰ্ণন কৰিছে । ''ধৈৱতত ধৰা টান '' ---স্বৰগমৰ ৬ষ্ঠ স্বৰত সেই অনুভৱৰ আলাপ কৰিব পৰা নাযায়। বৰঞ্চ ''কোমল গান্ধাৰ '' ---তৃতীয় স্বৰ গান্ধাৰেৰে সেই আলাপ নিশাৰ ভাগলৈ বা শেষলৈ সামৰণি পৰিছে বিষাদাত্মক নৈশৰাগ '' ৰাগ দৰবাৰী '' ৰে। অথচ তাৰ মাজতে সেই -- ''আৰোহে-অৱৰোহে'' উত্থান পতনৰ গতিময়তাৰে ''জীৱন '' যেন দুটা দিন ;ৰৈ যাব মন গহনত স্মৰণীয় হৈ ... '' তাৰেই মাজেৰে দুটা দিন ... মন-জুৰণীয়া , কেঁচা আপেলৰ ৰস পকি পকি কৌশী কানাড়া '' সুন্দৰ শবদছয়ন , সাংগীতিক সুষমাৰে, উপমাৰ সুষম প্রয়োগেৰে এটা সুন্দৰ কবিতা।
কবিৰ ২য় টো কবিতা---
"শিৰোনামঃ জীৱনৰ প্রতিধ্বনি "
(শুক্রাচাৰ্য ৰাভালৈ )
এটা ধ্বনিৰ পৰা আন এটি ধ্বনিৰ মাজৰ আখৰ
এটা আখৰৰ পৰা আন এটা আখৰৰ মাজৰ ধ্বনি
.
এটা সপোনৰ পৰা আন এটা সপোনৰ তন্ময়তা
এটা তন্ময়তাৰ পৰা আন এটা তন্ময়তাৰ মাজৰ সপোন
.
শালবননিৰ মাজৰ সেই জোনাকী নিৰ্জনতা
এচপৰা মেঘৰ পৰা আন এচপৰা মেঘৰ বিজুলী-উৰুমি ।''
.
এটি সুন্দৰ মননশীল সৃষ্টি।কবিৰ সুক্ষ্মতম অনুভূতিপ্রৱনতাই প্রতি পল অনুপলৰ মাজত সন্ধান কৰিছে জীৱনৰ । প্রতিটো ধ্বনিৰ পৰা আনটো ধ্বনিৰ মাজৰ দূৰত্বত , প্রতিটো সপোনৰ পৰা আন এটি সপোনৰ মাজৰ তন্ময়তাত যেন জীৱনৰ শিহৰণ । শিহৰণৰ অনুৰণন । সেই অনুৰণন বাংময় হৈ উঠে ছায়াঘন শালবননিৰ মাজৰ নিৰ্জনতাত.. যেন অন্ধকাৰ ৰাতিৰ জোনাকীৰ জিলমিল।
'শালবননিৰ মাজৰ সেই জোনাকী নিৰ্জনতা
এচপৰা মেঘৰ পৰা আন এচপৰা মেঘৰ বিজুলী-উৰুমি ।''
শালবননিৰ মাজৰ আন্ধাৰত জ্বলি থকা কণ কণ জোনাকীয়ে বিয়পোৱা নিৰ্জনতাৰ চিত্রকল্প অধিকতৰ তৰান্বিত হৈছে ''এচপৰা মেঘৰ পৰা আন এচপৰা মেঘৰ বিজুলী-উৰুমি ।'' শাৰীটোৰ জৰিয়তে।
'জোনাকী- নিৰ্জনতা '' , '' বিজুলী-উৰুমি'' আদি শব্দালংকাৰৰ প্রয়োগ লক্ষ্যনীয়।
--------------------------
কিছু পলমকৈ যুগুতাবলৈ সক্ষম হোৱা আলোচনাটিত আমাৰ জ্ঞানৰ সীমাবদ্ধতাৰ বাবে সম্ভাৱ্য ভুল ত্রুটি আঙুলিয়াই ''আখৰুৱা''ৰ সন্মানীয় পাঠকে আদৰি ল'ব বুলি আশা ৰাখিছোঁ।
ধন্যবাদ ---- অনিতা গগৈ । ৫।১০।১৫।
No comments:
Post a Comment