কাব্যগ্ৰন্থৰ চমু পৰ্যালোচনা : আলোচক- বিচিত্ৰ কুমাৰ মেধি
__________________________
পুনৰীক্ষণ শিতানৰ ব্যৱস্থাপকৰ দুআষাৰ:
পুনৰীক্ষণ শিতানত পোন প্ৰথম বাৰৰ বাবে গোটৰ সদস্য, কবিৰ কাব্যগ্ৰন্থৰ চমু পৰ্যালোচনা গোটৰ সদস্য পৰ্যলোচকৰ জৰিয়তে আগবঢ়াবলৈ লৈছো। এই প্ৰক্ৰিয়াত ভৱিষ্যতে গোটৰ অন্য সদস্য, কবিৰ কাব্যগ্ৰন্থৰ চমু পৰ্যালোচনা আগবঢ়াবলৈ আমি প্ৰয়াস কৰিম। সেয়ে এই প্ৰয়াসলৈ মাননীয় সদস্যসকলৰ সহযোগিতা কামনা কৰিলোঁ।
এই প্ৰথমটো প্ৰয়াসত বিচিত্ৰ কুমাৰ মেধিয়ে যুগুতোৱা আখৰুৱা গোটৰ সদস্য, কবি পলাশ কুমাৰ নাথৰ 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়' শীৰ্ষক কাব্যগ্ৰন্থৰ চমু পৰ্যালোচনা আগবঢ়োৱা হ'ল।
ধন্যবাদ,
মনোহৰ দত্ত
ব্যৱস্থাপক, পুনৰীক্ষণ শিতান।
আখৰুৱা : literati গোট।
১৬ মে', ২০১৬
__________________________
পলাশ কুমাৰ নাথৰ 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়' শীৰ্ষক কাব্যগ্ৰন্থৰ চমু পৰ্যালোচনা-
কবিতাৰ তাত্ত্বিক কথাবোৰ নজনাকৈ কবিতাৰ পৰ্যালোচনা বা সমালোচনা কৰিবলৈ প্ৰয়াস কৰাটো শিশু এটিয়ে থিয় -দঙা দিব পৰা নৌ-হওঁতেই দৌৰিব বিচৰাৰ দৰে কথা। কিন্তু বহুতৰ দৰে ময়ো কোনো কোনো সময়ত কিছুমান দুঃসাহস কৰি ভাল পাওঁ। তেনে এক দুঃসাহস আজি কৰিব খুজিছোঁ…। কথাটো চিধাকৈ কওঁ, উদীয়মান কবি পলাশ কুমাৰ নাথৰ 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়' শীৰ্ষক সদ্য প্ৰকাশিত কাব্য গ্ৰন্থখনৰ চমু পৰ্যালোচনা এটি আগবঢ়ালোঁ। আমাৰ এই ক্ষুদ্ৰ প্ৰয়াসত কিবা বিসংগতি দেখা পালে সুধী সমাজে আঙুলিয়াই দি আমাক কৃতাৰ্থ কৰে যেন। আপোনালোকৰ মতামতে কবি আৰু পৰ্যালোচকক নিশ্চিতভাৱে উপকৃত আৰু উৎসাহিত কৰিব।
কবিতাক নিৰ্দিষ্ট সংজ্ঞাৰে কোনেও বান্ধিব নোৱাৰে। আচলতে কবিতা নিজেই নিজৰ সংজ্ঞা। ছেইন্ট আগাষ্টানে কোনো এক প্ৰসংগত কৈছিল, 'যাৰ বিষয়ে নুসুধিলে বহুত কিবাকিবি ক'ব পাৰি; কিন্তু সুধিলে একো ক'ব নোৱাৰি, সেয়ে কবিতা।'
এক প্ৰকাৰ ক'ব গ'লে কবিতা অলংকৃত শব্দশিল্প। কবিৰ নিৰ্বাচিত আৰু নিমজ শব্দেৰে নিৰ্মাণ কৰা কবিতাৰ উৎস হ'ল হৃদয়। হৃদয়ানুভূতিৰ জৰিয়তে বিবেকক জগাই তুলি কবিতাই গঢ়ি তোলে হৃদয়ৰ পৰা হৃদয়লৈ একো একোখন সাঁকো। সেয়েহে হয়তো কবিতাই মানুহৰ হৃদয় জোকাৰি যায়, দুচকু পোহৰায়, আত্মাৰ কথা কয়।
দৰঙ জিলাৰ অন্তৰ্গত ছিপাঝাৰৰ মুষ্টিমেয় সংখ্যক নিষ্ঠাবান আৰু প্ৰতিভাসম্পন্ন তৰুণ কবি দলৰ এজন হৈছে 'পথাৰৰ কবি' হিচাপে পৰিচিত উদীয়মান কবি পলাশ কুমাৰ নাথ।
এইগৰাকী প্ৰতিশ্ৰুতিসম্পন্ন কবিৰ সদ্য প্ৰকাশিত কাব্য সংকলন 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়'ত সন্নিৱিষ্ট কবিতাসমূহত স্বচ্ছ চিন্তা আৰু সু-সংহত ভাষাৰ সমন্বয় ঘটা পৰিলক্ষিত হৈছে। প্ৰসংগক্ৰমে এই কথাও উনুকিয়াব পাৰি যে, কবিয়ে অতি সহজ-সৰলভাবে আত্মকথন ভংগীত প্ৰায়বোৰ কবিতাত নিজৰ সঁচা উপলব্ধি অনন্য ৰূপত ব্যক্ত কৰিছে।
লক্ষ্যণীয় কথাটো হ'ল কবি পলাশ কুমাৰ নাথৰ প্ৰায়বোৰ কবিতাত ভাষাৰ লালিত্য আৰু শব্দৰ ব্যঞ্জনা সুন্দৰ ৰূপত প্ৰকাশ পাইছে। তাৰ উপৰি কবিয়ে দুই-এটা কবিতাত উপযুক্ত প্ৰতীক আৰু চিত্ৰকল্পৰ সমাহাৰ ঘটাই প্ৰকাশিতব্য বিষয়বস্তুক অধিক মনোগ্ৰাহী কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে।
উল্লেখযোগ্য যে, গ্ৰাম্য জীৱনৰ নানান ছবি কবিয়ে অতি সুন্দৰভাৱে অংকন কৰিছে তেওঁৰ কেবাটাও কবিতাত। সহজ-সৰল গ্ৰাম্য জীৱনলৈ স্মৃতিবিভোৰ ( নষ্টালজিক) দৃষ্টি নিক্ষেপেৰে কবিগৰাকীয়ে গ্ৰাম্য জীৱনৰ কেতবোৰ অভিনৱ ভাৱানুষংগেৰে কাব্য নিৰ্মাণ কৰিছে। চিৰ পৰিচিত গ্ৰাম্য সমাজখনত কবিয়ে লগ পোৱা বিভিন্ন শব্দ, ঘ্ৰাণ, দৃশ্য আদিৰ লগত সংপৃক্ত হোৱা আৱেগ, অনুভূতি আৰু চিন্তাক কবিগৰাকীয়ে 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়' কবিতা সংকলনখনত বিভিন্ন ধৰণৰ সম্পৰীক্ষাৰে শাব্দিক নিৰ্মাণলৈ পৰ্যবসিত কৰিছে।
মাটিৰ গোন্ধ লাগি থকা সেউজীয়া পৰিৱেশক অন্তৰেৰে ভাল পাব জনা কবি পলাশ কুমাৰ নাথৰ দুচকুত যেন প্ৰতিনিয়ত বিভিন্ন ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়াই খেল খেলে। মনকৰিবলগীয়া যে, কেতিয়াবা সেই খেল হৈ পৰে বাংময় আৰু কেতিয়াবা পাৰ্থিৱ। সংকলনখনৰ প্ৰথমটো কবিতা 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়' এটা উৎকৃষ্ট মানৰ কবিতা। কবিতাটোৰ শিৰোনামৰ শব্দকেইটাই পাঠকৰ দৃষ্টি যে অতি সহজে আকৰ্ষণ কৰিব তাত অকণো সন্দেহ নাই। সংশ্লিষ্ট কবিতাটোৰ শেষত কবিয়ে আকুলতাৰে কৈছে , …'দুৰ্ভগীয়া সেইজন, যিজন হৃদয়ৰ পৰা ভাল নহয়।' পাঠকৰ হৃদয়ক গভীৰভাৱে স্পৰ্শ কৰা উল্লিখিত কথাখিনিৰ মাজত বিচাৰি পোৱা যায় আশাবাদৰ এক ঘন জাল। ভিন্ন অভিজ্ঞতা আৰু জীৱন জিজ্ঞাসাই কবিক যি সত্য আৰু বাস্তৱৰ সৈতে ঠিয় কৰাইছে, তাৰ পৰাই তেওঁ মানুহক এক উন্নত ভাৱনাৰ সন্ধান দিবলৈ অহৰহ চেষ্টা কৰা যেন ধাৰণা হয়।
কবি পলাশ কুমাৰ নাথৰ কবিতাসমূহক স্মৃতিয়ে বাৰুকৈয়ে আমনি কৰে যেন অনুভৱ হয়। তেওঁ যেন স্মৃতিৰ জোলোঙাৰ পৰা আলফুলকৈ বুটলি আনে শৈশৱ, কৈশোৰ আৰু যৌৱন। সেয়েহে হয়তো কবিয়ে 'সেউজীয়া হেঁপাহ' কবিতাত অকপটে স্বীকাৰ কৰিছে, … 'উদং পথাৰখন পাৰ হৈ/ কিজানি তেওঁ ৰৈ আছিল/ কি শিহৰণ, নাজানো কি ভাৱে/ বেৰি ৰাখিছিল মোক/ বা দি উৰি যায় হাড়গিলাৰ ছাঁ/ নীৰৱে সৰে মূধচত/ টোকোৰা চৰাইৰ বাহ।'
সংকলনখনৰ এটা অতি মৰ্মস্পৰ্শী কবিতা হ'ল 'দেউতা' । আলোচ্য কবিতাটোত কবিয়ে হৃদয়স্পৰ্শী ভাষাত দেউতাকৰ স্মৃতি ৰোমন্থন কৰি কৈছে,… 'কোনো দুখেই মোক আৰু ইয়াতকৈ দুখী কৰিব নোৱাৰে/ কোনো ধুমুহাই আৰু মোক বিচলিত কৰিব নোৱাৰে/ তোমাৰ অবিহনে/ দেউতা, তোমাৰ অবিহনে/ আনন্দৰ সকলো উৎসৱ অৰ্থহীন মোৰ বাবে…।' উল্লিখিত স্তৱকটোৱে নিশ্চিতভাবে প্ৰতিজন পাঠকক নিভৃতভাবে স্পৰ্শ কৰি যাব।
সন্দেহ নাই, পলাশ কুমাৰ নাথৰ প্ৰায়বোৰ কবিতাত গ্ৰাম্য চহা জীৱনৰ সমাজখনৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হয়। সেয়েহে হয়তো সেউজীয়া পথাৰৰ চিনাকি বোকা-পানীৰ গোন্ধ পলাশৰ বহু কেইটা কবিতাত স্পষ্ট ৰূপত দেখা যায়।
'ৰিং এটা মাৰিলেই' , 'পথাৰৰ গীত' , 'শাওণ' , 'বগলীৰ চাদৰ' , আদি কবিতাত প্ৰকৃতিয়ে এক নিগাজি স্থান লাভ কৰিছে। উল্লিখিত কবিতা কেইটাত প্ৰকৃতি, চহা লোক- জীৱনৰ প্ৰতিকৃতি, সজল স্মৃতি ৰোমন্থন আদি সততে লক্ষ্য কৰা যায়।
কবিৰ 'ভটিয়নী গীত' এটা মননশীল কবিতা য'ত কবিয়ে জীৱনটোক অনন্য ৰূপত চাবলৈ প্ৰয়াস কৰিছে।
পলাশ কুমাৰ নাথৰ কাব্য গ্ৰন্থখনৰ আটাইতকৈ চুটি কবিতা 'বুকুত এটি শিল' কবিতাটোত কবিৰ কাব্যিক আংগিকৰ যথোপযুক্ত প্ৰয়োগ লক্ষ্য কৰা যায়।
প্ৰেম-ভালপোৱাৰ প্ৰতি কবিৰ ধাৰণা সুকীয়া। 'ভালপোৱা' কবিতাটোত কবিয়ে কৈছে,… 'মোৰ চৌদিশে/ অজস্ৰ মৰমৰ কিশলয়/ কাক কওঁ, কাক থওঁ/ যেন সকলো / মন ফাগুনৰ বলয়।'
আনহাতে 'কজলা ৰাতিৰ প্ৰেম' , 'বুকুৰ পদ্য' , 'সৰাফুলৰ সুগন্ধ বুটলি' , 'শেষ ইচ্ছা' , 'মূক-বধিৰ কথাবোৰ' আদি কবিতাত আনুভূতিক উপলব্ধিৰ বাস্তৱ প্ৰকাশ দেখিবলৈ পোৱা যায়। অৱশ্যে ইয়াত অপ্ৰয়োজনীয় আৱেগ বা উচ্ছাসৰ স্থান নাই।
প্ৰসংগক্ৰমে উল্লেখ কৰিব পাৰি যে বহুতো নবীন কবিৰ দৰে পলাশে তেওঁৰ কবিতাসমূহত দুৰ্বোধ্যতাৰ অনুশীলন কৰা নাই। তদুপৰি তেওঁৰ কবিতাত মেদবহুলতাও নাই। অৱশ্যে ক'ব লাগিব পলাশ কুমাৰ নাথ কিছু পৰিমাণে ভাৱ বিলাসী কবি। দুই-এটা কবিতাত কবিয়ে ভাৱৰ সোঁতত উটি গৈ বাস্তৱৰ পৰা দূৰত অৱস্থান কৰিছে যেন ধাৰণা হয়। আনহাতে বেছিভাগ কবিতাত কবিয়ে সচেতনভাৱে বাস্তৱৰ আশে-পাশে অৱস্থান কৰাহে পৰিলক্ষিত হৈছে।
জীৱন আৰু জগতক ভাল পাবলৈ ব্যাকুল হোৱা কবি পলাশ কুমাৰ নাথে 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়' কবিতাপুথিখনত তেওঁৰ মনৰ সুচিন্তিত ভাৱ, চিন্তা আৰু ভাষাৰ সুষম মিশ্ৰণ ঘটাই কবিতাসমূহক সাৰুৱা কৰি তুলিছে। সহজ-সৰল ভাষাৰ আধাৰত জীৱন সত্যৰ নিৰ্মোহ বিশ্লেষণ কৰাত কবিগৰাকী বহু পৰিমাণে সফল হৈছে বুলি ক'ব লাগিব।
সামৰণিত ক'ব পাৰি পলাশ কুমাৰ নাথৰ 'আপুনি দুৰ্ভগীয়া নহয়' প্ৰথম কাব্য সংকলন হ'লেও কবিতাৰ বিষয়বস্তুত অন্তৰ্নিহিত ভাৱ উপস্থাপন শৈলীৰ অভিনৱত্বই এক সুকীয়া মাত্ৰা দান কৰিছে।
ইতিমধ্যে কেবাটাও ইতিবাচক তথা ব্যতিক্ৰমী পদক্ষেপেৰে ৰাইজৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা অসমৰ আগশাৰীৰ 'হোৱাটছ-এপ' গ্ৰুপ 'উত্তৰ পুৰুষৰ মঞ্চ'ই আটকধুনীয়াকৈ প্ৰকাশ কৰা গ্ৰন্থখনিত বৰ্ণাশুদ্ধি নাই বুলিবই পাৰি।
আশা কৰোঁ কবি পলাশ কুমাৰ নাথে সাৰস্বত সাধনাত ব্ৰতী হৈ ন ন প্ৰকাশেৰে অসমীয়া ভাষা জননীৰ মুখ উজ্বলাবলৈ সক্ষম হ'ব। আন্তৰিকতাৰে আমি কামনা কৰিছোঁ কবিতাই তেওঁৰ জীৱন মহীয়ান কৰক। অসমীয়া সাহিত্য জগতখনত কবি পলাশ কুমাৰ নাথে 'বৰপীৰা' পাৰি বহক। কবিৰ উত্তৰোত্তৰ উন্নতি কামনাৰে--
~ বিচিত্ৰ কুমাৰ মেধি
সদস্য, আখৰুৱা : literati গোট।
১৬ মে' ২০১৬
No comments:
Post a Comment