(গল্প-শতিকাৰ জাহাজ, তৃতীয় খণ্ড)
“আৰে কি হৈছে খুলি নকৱ কিয়.....?” গাওঁবুঢ়া দাইতিয়ে ভদ্ৰকান্তক উদ্দেশ্যী ক’লে।
“হেঃ হেঃ নক’ম কিয়…? ক’ম ক’ম ৰৱ।‘কথা শুনি তলৰ মাটি ওপৰ নকৰিলেই হ’ল মাথো’। অ’ আমি চকুৰে দেখা কথাষাৰ নকৈতো নোৱাৰো বুজিছে।‘বৰ হলি-গলি’।‘বৰ হলি-গলি হৈছে।‘মানে আপোনাৰ একমাত্ৰ পুতেক ৰংমন সেই বাসন্তীৰ জীয়েকৰ লগত লেটি-পেটি আৰম্ভ হৈছে’।চকুৰ পাক এটা দি।‘অ’ কিবা এটা কৰক নহ’লে আপোনাৰ নাকটো গুৰিতে কাটিব যেনহে পাওঁ।ইচ চিঃ চিঃ অ’ মোৰ গোঁসাই সজ ল’ৰাটো বাসন্তিয়ে বেয়া কৰি পেলালে।হৰি হৰি বুলিছো আৰু !”
কথাশুনি গাওঁবুঢ়া খঙত কালীগোঁসানীৰ দৰে কপি জপি উঠিল, ”এৰা কিবা এটা কৰিব লাগিব,নহ’লে এই ডাইনী জনীয়ে মোৰ ল’ৰাটোৰ মূৰটো খাই পেলাব।“হে প্ৰভু! মই কোন কাহানি পাপ কৰিছিলো জীয়াই জীয়াই এই নৰক যান্তনা দিছা যে ?”
ৰাতি ভাত খোৱা পাটত বহি গাওঁবুঢ়াই কথাষাৰ উলিয়ালে।“ৰংমন তই বোলে আজিকালি নদীৰ পাৰলৈ বৰকৈ অহা যোৱা কৰ,শাকনি বাৰীলৈ বুলি যাৱনে ? নে ৰাংঢালীৰ লগত গা-ঘেলাই, গা-ঘেলাই বৃন্দাবনত ৰাসক্ৰীয়া কৰ ?”
“দেউতা এইবোৰ তুমি কৈছা কি ?” ‘মই মানে...মই মানে....।নাই….নাই….কাকো লগ কৰিব নাযাওঁ’।“কোনে ক’লে তোমাক ?”- সি ভয়ে ভয়ে কথাষাৰ ক’লে।
“মই সকলো গম পাইছো, অৱশ্যে এইটো বয়সত ভুল কৰাতো স্বাভাৱিক।কিন্তু সকলো ভুলৰে এটা শুদ্ধৰণি থাকে ; গতিকে আজিৰ পৰা তই নদীৰ পাৰলৈ বৰশী টোপাবলৈ যাব নোৱাৰ।
“কিন্তু দেউতা……?”
“কোনো কিন্তু নাই”।
ৰংমনে গাওঁবুঢ়া দাইটিৰ কথালৈ কানষাৰ নিদিলে।ইতিমধ্যে ৰংমন ৰাংঢালীৰ কথা গোটেই গাঁৱত তল ওপৰ হ’ল।সমাজলৈ ভয় নকৰি দুয়ো বহুদুৰ আগুৱাই গ’ল।
“কথা ক’লে নুশুনিছিলি নহয় !এতিয়া পা মজাটো;আজি বা কাইলৈ যেতিয়া সকলো তোৰ গাত লেঠা বুলি গম পাব তেতিয়া কি কৰিবি ? ইমান মানা কৰিছিলো,বোলো এই শিয়াল,কুকুৰ বোৰক বিশ্বাস নকৰিবি, ‘সিহঁতে সাপ হৈ খুতে, বেজ হৈ জাৰে’।সেই শিয়াল মখাই চলনা কৰি কৰি নাৰীৰ কোমল মাংসবোৰ চুহি চুহি খায় ;ক’তা আজি কেইবাদিনো ধৰি দেখোন সি এইফালে নহাই হ’ল ?” —বাসন্তী বাইয়ে কথাষাৰ খঙতে ক’লে।
“আহিব আই ! সি আহিব”।সিও জানে, “মোৰ গৰ্ভত তাৰ সন্তান”। ৰংমন তেনেকুৱা নহয় আই ; সি শিক্ষিত ল’ৰা।সমাজলৈ সি ভয় নকৰে।সি সোনকালে আহি মোক তাৰ আপোন কৰি ল’ব।‘তেতিয়া বৰ ভাল লাগিব আই।“সি মোক ৰাজৰানীৰ দৰে সুখত ৰাখিব আৰু মই চিতপখিলীজনীৰ দৰে ফুলে ফুলে উৰি ফুলৰ মৌ চুহি খাম”।
জীয়েকৰ নীলৰঙী সপোনৰ বাট কাটি বাসন্তীয়ে ক’লে-
— “হ’ব হ’ব মনে মনে থাক।সাগৰলৈ বহুদুৰ।যেতিয়া তোক আপোন কৰি ল’ব তেতিয়াহে বিশ্বাস কৰিম ভদ্ৰতাৰ মুখা পিন্ধা সেই চাম লেকেতা চামৰাখাই জীয়াই থকা কুকুৰৰ স্বভাৱ”।
লাহে লাহে ৰাংঢালী অন্তসত্বা হোৱাতো গোটেই গাৱঁত ইকানে সিকানে বিয়পি পৰিল।গাওঁবুঢ়াৰ নাকটো গুৰিতে কটা যেন অনুভৱ কৰি বাসন্তী বাই আৰু ৰাংঢালীক কিদৰে শেষ কৰিব পাৰি তাৰ চিন্তা চৰ্চা কৰিলে আৰু বুদ্ধি লগাই ৰংমনক চহৰত থকা মোমোয়েকৰ ঘৰলৈ পঠাই দিলে।বাপেকৰ কথা পেলাব নোৱাৰি ৰংমন যাবলৈ বাধ্য হ’ল।
ইয়াৰ পিছতে ভদ্ৰকান্ত আৰু গাওঁবুঢ়া দাইটি মিলি বাসন্তী বাই আৰু ৰাংঢালীক শেষ কৰাৰ বাবে কুচকাৱাজ চলালে-
“দাইটি, আৰু অপেক্ষা কৰি লাভ নাই,অতি সোনকালে ইহঁত মাক জীয়েকক ডাইনী সজাই কেৰাচিন ঢালি জ্বলাই দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰা হওক।নে কি কয়....?” —ভদ্ৰাকন্তই কৈ উঠিল।
ভদ্ৰকান্তৰ কথাত গাওঁবুঢ়া দাইটিয়ে কলে –“এৰা থিকেই কৈছ তই।শুভকামত পলম নকৰাই ভাল ;এনেকুৱা এটা বুদ্ধি সাজি সিহঁতক হ্ত্যা কৰিলে আইনৰ চকুতো আমি সাৰি যাম”।‘হেঃ হেঃ নহয়নে...?’
“কিন্তু কৰা যায় কেনেকৈ …….?”
‘বুদ্ধি আছে দাইটি’।‘অমুকাৰ বুদ্ধি আছে’।“অহা মঙ্গল বাৰে বৰনামঘৰত বাৰ্ষিক ভোজ আছে,গতিকে আমি যদি সেই ভোজত ৰাসায়নিক কীটনাশক দ্ৰব্য মিলাই দিওঁ ;তেতিয়া গাৱঁৰ মানুহ দুই এজন হয়তো মৰিব, নাইবা ভোজ খোৱাৰ পিছত প্ৰায়বোৰ মানুহে তেজ বমি কৰিব,সেই সুযোগতে মঙ্গলতি বুঢ়ীৰ হতুৱাই মঙ্গল চোৱাই গাঁৱৰ ৰাইজৰ আগত ইহঁত মাক জীয়েকক ডাইনী বুলি পৰিচয় কৰাই দিম।তেতিয়া গাৱঁৰ মানুহবোৰে ক্ষোভতে সিহঁত মাক জীয়েকক ডাইনী বুলি ভাৱি আক্ৰমণ কৰিবলৈ উত্তেজিত হ’ব।আৰু সেই সুযোগতে আমি দুযোজনীকে কেৰাচিন তেল ঢালি জ্বলাই দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিম।হেঃ হেঃ বুদ্ধিটো বেয়া পালে নেকি দাইটি ?”-ভদ্ৰকান্তই কৈ উঠিল।
:“হেঃ হেঃ তই মোৰ মনৰ কথাটোকে কলি ভদ্ৰ”---গাওঁবুঢ়া দাইতিয়ে টপৰাই মাত দিলে।
ভৱামতেই মঙ্গলতি বুঢ়ীক গাওঁবুঢ়াই টকা দি নিজৰ হাত কৰি ললে।আৰু কীটনাশক দ্ৰব্য যোগাৰ কৰিলে।কীটনাশক দ্ৰব্য ভোজৰ ৰন্ধন কাৰ্যত মিলাই দিয়াৰ দায়িত্ব ল’লে ভদ্ৰকান্তই নিজে।
‘মঙ্গল বাৰ’।নমঘৰত বাৰ্ষিক ভোজৰ বিশাল আয়োজন,গাৱঁৰ কাষৰ ভোগদৈ বিলৰ মাছ;হাহঁমাংস শুকান কোমোৰাৰ জোল।মুঠতে নানা ব্যঞ্জণেৰে মুখৰোচক আহাৰ।অতিথি অপ্যায়নৰ ঠিক আগমূহুৰ্তত চেগ বুজি ভদ্ৰকান্তই মিলাই দিলে ৰাসায়নিক কীটনাশক দ্ৰব্য।সকলো হাহি ফুৰ্তিৰে ভোজ খালে।ভোজ খাই শেষ হোৱাৰ ঠিক এক দুই ঘন্টা মানৰ পিছত গাৱঁত আৰম্ভ হ’ল গ্ৰহণী সদৃশ ৰোগ।কোনোবাই যদি তেজ বমি কৰিছে , আকৌ কোনোবা ঢলি পৰিছে।চিকিৎসালয়ত খবৰ দিবলৈ কাৰো গাত ধৈৰ্য নাই।‘কোনোবাই কান্দিছে’।‘কোনোবা পগলাৰ দৰে হৈছে’।খবৰ দিলেও জানো ডাক্তৰ আহিব।গাওঁখনলৈ অহা যোৱা কৰা একমাত্ৰ ৰাস্তাটোও ভাল নহয়।নিশা হ’লে সেই ৰাস্তাৰে কোনো মানুহ পাৰ হৈ আহিব নোৱাৰে।অহা যোৱা কৰা বাটত বাঘ, বনৰীয়া হাতী ওলাই।
গাৱঁৰ ৰাইজে উপায় নাপায় মঙ্গলতি বুঢ়ীক মাতি আনিলে।মঙ্গলতি বুঢ়ীয়ে মঙ্গল চালে।মঙ্গলতি বুঢ়ীৰ মঙ্গল কেতিয়াও হেনো ভুল নহয়।‘গাওঁবুঢ়া দাইটিয়ে ভয় খাইছিল’।কিজানি মঙ্গলতি বুঢ়ীয়ে মঙ্গলত সঁচা কথাটো কৈ দিয়ে।‘মঙ্গলতি বুঢ়ী কেতিয়াও ঠগবাজী নহয়’।সেয়ে গাওঁবুঢ়া দাইটিয়ে কোৱা অনুসৰি বুঢ়ীয়ে তপ যপ আৰম্ভ কৰিলে।কঁপি কঁপি বুঢ়ীয়ে কৈ উঠিল-“গাৱঁত কোনোবা অপদেৱতাৰ নজৰ লাগিল”।
সকলো আছৰিত হ’ল, আৰু ক’লে-------“অপদেৱতা ! ”
মঙ্গলতি কলে-
“অ’ অপদেৱতা”! গাৱঁৰ মঠাউৰিটোৰ কাষত থকা এটা ঘৰত এজনী বাৰী তিৰোতাই এজোপা বৰগছৰ তলত বীৰা পূজা কৰিছে,অশৰীৰৰ আত্মাক মাতি পূজা অৰ্চনা কৰিছে।সেই পূজাত দেৱতা সন্তুষ্ট নহৈ গোটেই গাৱঁত মানুহৰ কেঁচা তেজ বিচাৰি বনাই ফুৰিছে;গতিকে ৰাইজ সেই বাৰী তিৰোতাক শেষ কৰাৰ লগতে সেই পূজা কৰা বস্তুবোৰ অতি সোনকালে নদীত উটুৱাই দিলেহে গাৱঁৰ সকলো মানুহ সুষ্ঠ হৈ উঠিব”।
“কোন সেই বাৰী তিৰোতা...?”
-- ৰমেনে মাত দিলে।–“এইবোৰ মিছা কথা”।
মঙ্গলতি খঙত পুনৰ কঁপি জপি উঠিল।“মোৰ মঙ্গলে মিছা কথা নকয়,কেতিয়াও মঙ্গলতিৰ মঙ্গল ভুল নহয়।প্ৰয়োজন হ’লে মই নাম কব পাৰিম।
ৰমেনে ক’লেঃ-“ক’ তেন্তে…..?”(ক্ৰমশ:)
(গল্পঃ-শতিকাৰ জাহাজ,চতুৰ্থ খণ্ড)
“অ’ শুন।নাম তাইৰ বাসন্তী ;জীয়েক অন্তসত্বা হোৱাৰ বাবে তাই সেই সন্তানক গৰ্ভতে শেষ কৰাৰ উদ্দেশ্যে এই বীৰা পূজা আজি কিছুদিনৰ পৰা কৰি আহিছে।সেই পূজাত দেৱতা সন্তুষ্ট নহৈ দিহিঙে দিপাঙে ঘুৰি ফুৰিছে,মানুহৰ কেঁচা মাংস আৰু কেঁচা তেজ বিছাৰি।
নাম শুনি সকলো ৰাইজ ক্ষোভিত হ’ল।ল’গে ল’গে সকলো মানুহ গৈ বাসন্তীৰ ঘৰত হাজিৰ হৈ বাঁহৰ দৰ্জাখন ভাঙি মাক জীয়েকক চোচোৰাই চোচোৰাই বাহিৰলৈ টানি আনি দুযোজনীকে মাৰ ধৰ কৰিলে।
কিছুমানে ডেকা ল’ৰাই কৈ উঠিল—
“তহঁত ডাইনী,তহঁত যখিনী,তহঁত ৰাক্ষসিনী’।তহঁতে অপদেৱতাক পূজা কৰি গাৱঁৰ মানুহৰ এনে অৱস্থা কৰিছ”।
সুযোগ বুজি ভদ্ৰকান্তই নামাতি নোৱাৰিলে-
“ৰাইজ ইহঁতক কেৰাচিন ঢালি জ্বলাই দিয়া যাওক নহ’লে ইহঁতে গোটেই গাৱঁৰ মানুহৰ কেঁচা তেজ খাই চুহি চুহি খাব।আমাৰ আপোন মানুহবোৰ আমি হেৰুৱাব লাগিব”।
ৰাইজৰ মাৰ পিটত বাসন্তী মাটিত ঢলি পৰিল।ৰাংঢালীয়ে কান্দি কান্দি কৈ উঠিল-
“আমি ডাইনী নহয় ৰাইজ,আমি যখিনী নহয় ৰাইজ,আমি মানুহ,আপোনালোকৰ দৰে তেজ মঙহৰে গঢ়া আমিবোৰ সঁচা মানুহ,আমাক নামাৰিব ৰাইজ।আইক নামাৰিব”।
“আই অ’ তোক ইহঁতে মাৰি পেলালে।এইয়া চা মোকো মাৰিছে,আই অ’ চা চা মোৰ দুয়ো কপালেদি তেজ বিৰিঙি আহিছে”।
গাওঁবুঢ়াই খঙত কৈ উঠিল-
“ৰাইজ পলম কৰি নাথাকিব ইহঁত মাক জীয়েক দুযোকে শেষ কৰি পেলাওক, “ঐ ভদ্ৰ দে দে কেৰাচিন খিনি ঢালি দে ইহঁতৰ গাত”।
ভদ্ৰাকান্তই কেৰাচিনখিনি দুয়োজনীৰে গাতে ঢালি দি পকেটৰ পৰা জুইশলাটো উলিয়াই হাঁহিঁ হাঁহি ক’লে-“ইহঁত ডাইনী।ইহঁত যক্ষিনী”।
জুইত চগা,ফৰিং,আদি কীট পৰিলে যিদৰে ছটফটাই থাকে ঠিক সেইদৰে দুয়ো মাক জীয়েক চটফটাই চটফটাই মৃত্যুক আকোঁৱালি ল’লে।দুয়োজনীকো মাটিত গাত খান্দি পুতি থলে।ইয়াৰ পিছতে।মঙ্গলতি বুঢ়ীয়ে কোৱাৰ দৰে সিহঁতে পূজা কৰা সামগ্ৰী সমুহ লণ্ডভণ্ড কৰি নদীত উটুৱাই দিলে।
সকলো গাৱঁৰ ৰাইজ,গাওঁবূঢাই স্বস্তিৰে নিশ্বাস ল’লে।যদিও গাৱঁৰ মানুহ সুস্থ নহ’ল।পিছদিনা ৰাতিপুৱাই চহৰৰ ডক্তৰক ৰমেন দাইতিহঁতে মাতি আনিলে।সকলো ৰোগীকে চোৱাচিতা কৰিলে।ডক্তৰৰ অনুসন্ধানত ধৰা পৰিল গোটেই ঘটনাটোৰ আচল ৰহস্য।গাৱঁৰ ৰমেনে দাইতিয়ে ডক্তৰক সকলো কথা বিৱৰি ক’লে।কথা শুনি ডক্তৰ চাৰ আছৰিত হ’ল।“তেওঁ কলে একবিংশ শতিকাৰ জাহাজ খন বহুদূৰ আগুৱাই গ’ল।কিন্তু এতিয়াও হয়তো বহু পিছ পৰি ৰ’ল আমাৰ সমাজ,আমাৰ সভ্যতা”।
ডক্তৰৰ ৰিপট অনুসৰি সেই ভোজৰ খাদ্যত মিলোৱা হৈছিল ৰাসায়নিক কীটনাশক দ্ৰব্য।চহৰৰ আৰক্ষী বিষয়া সুনন্দই গোটেই ঘটনাটো অনুসন্ধান কৰি শেষত গম পালে গাওঁবুঢা,ভদ্ৰকান্ত আৰু মঙ্গলতি বুঢ়ী গোটেই ঘটনাটোৰ লগত জড়িত।তাৰ পিছত সকলোকে আটক কৰি জিলা কাৰাগাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰিলে।
ৰ’দকাচলিত বহি গোটেই ঘটনাটো মনত পৰাত দুখ আৰু বেজাৰত পোনাকনৰ চকুৰ পানী ওলাই আহিল।সেই জৰাজীৰ্ণ জুপুৰিটো দেখিলেই এবাৰ হ’লেও তাৰ মনত পৰে বাসন্তী বাই আৰু চিতপখিলাৰ দৰে উৰি ফুৰা চিতপখিলী ৰাংঢালীৰ কথাবোৰ।
হয় সেই ডক্তৰ চাৰে কোৱাৰ দৰে আজি তাৰো অনুভৱ হৈছে-“লাও গছত পোক লাগিলে ফুলমাই বুঢ়ীয়ে কোৱাৰ দৰে সি জোতা চেন্দেল আঁৰিলে নহব।ইয়াৰ বাবে প্ৰয়োজন হোৱা উপযুক্ত ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিব”।ল’গে ল’গে সি লাও হেন্দালীখনৰ কাষলৈ গ’ল আৰু আগতে বান্ধি দিয়া চেণ্ডেল জোতাযোৰ খুলি পেলালে।হয় ‘সি এতিয়াৰে পৰা লাওজোপাত ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব।বৈজ্ঞানিক দৃষ্ঠভংগীৰে কথাবোৰ চালি জাৰি চাব’।
তাৰ কেতিয়াবা চিঞৰি চিঞৰি কবৰ মন যায়-
"বাসন্তী বাই ডাইনী নহয়,ৰাংঢালী যখিনী ছোৱালি নহয়;সেইয়া আছিল মানুহৰ অন্ধবিশ্বাস”।“কিন্তু কথাবোৰ ক’ব কেনেকৈ”…?
‘অন্ধবিশ্বাসৰ ডাৱানলত পোত খাই থকা গাওঁ ৰতনপুৰ’।‘ইতিহাসৰ পৃষ্টাই পৃষ্টাই লিখি থৈ যোৱা সেই কাহিণী, সমাজৰ সেই এলান্ধুকুলীয়া ৰীতি নীতি, সমাজত চলি থকা ৰক্তবীজৰ দৰে শিপাই যোৱা অন্ধবিশ্বাসবোৰে কোনে আঁতৰাব ?”
সি মনতে ঠিৰাং কৰিলে ‘সকলো দিশৰ পৰা পিছপৰা গাঁও ৰতনপুৰৰ প্ৰতিটো দিশৰ উন্নতিৰ বাবে যৎপৰোনাস্তি চেষ্ঠা কৰিব লাগিব তাৰ দৰে শিক্ষিত যুৱচামে।‘একবিংশ শতিকাৰ জাহাজখন আগুৱাই যোৱাৰ দৰে সিহঁতেও আগুৱাই লৈ যাব লাগিব ৰতনপুৰ গাওঁ’।‘ৰতনপুৰ গাৱঁত চলি থকা অন্ধবিশ্বাস সমুহ আঁতৰাই।সি গঢ়ি তুলিব এখন সুস্থ সৱল আৰ্দশ গাওঁ’।
পুনশ্চঃ সি কৈ উঠিলঃ- “এৰা শতিকাৰ জাহাজখন বহুদূৰ আগুৱাই গ’ল………..।”
ঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃঃ
No comments:
Post a Comment